Με τα χρέη προς το Δημόσιο και τα Ταμεία να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να δημιουργήσει μια νέα πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα παρακολουθούνται οι οφειλέτες, θα βαθμολογείται η οικονομική τους συμπεριφορά και θα αξιολογείται η πιστοληπτική τους ικανότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της φορολογικής διοίκησης, τα χρέη στην εφορία ξεπερνούν τα 107 δισ. ευρώ, ενώ αυτά των Ταμείων τα 48 δισ. ευρώ. Μάλιστα η ΑΑΔΕ προχωρά σε καθημερινή βάση σε 190 κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών, μισθών και ενοικίων από τους οφειλέτες προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντα του Δημοσίου και του συνόλου των πολιτών που πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στην ώρα τους.
Έτσι, λοιπόν, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί η σχετική πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. Σύμφωνα με το σχέδιο, η πιστοληπτική βαθμολόγηση για τους οφειλέτες θα παράγεται από το πληροφοριακό σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς τα οποία αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα με τη χρήση αλγορίθμου. Το πληροφοριακό σύστημα θα διαλειτουργεί με άλλα ηλεκτρονικά συστήματα (δημόσια και ιδιωτικά, όπως η Τειρεσίας Α.Ε.), με σκοπό την ανταλλαγή βαθμολογιών πιστοληπτικής ικανότητας και τη δημιουργία ενιαίας βαθμολόγησης για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών και νομικών προσώπων.
Με τις αλλαγές που σχεδιάζονται, τόσο το Δημόσιο όσο και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα έχουν μια ενιαία εικόνα για το σύνολο των οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η βαθμολογία θα προκύπτει μέσα από την αξιολόγηση των χρεών που έχουν οι ιδιώτες προς τις τράπεζες και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος). Την εικόνα αυτή θα μπορούν να βλέπουν αρμόδιες Αρχές, π.χ., για περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, οι τράπεζες και οι servicers για χορήγηση ή διακανονισμό δανείων.
Η βαθμολογία που θα παίρνει κάθε πολίτης και επιχείρηση θα οδηγεί σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο εξατομικευμένο, για τη ρύθμιση των οφειλών τους, τη χορήγηση δανείων και για τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς του Δημοσίου, καθώς όσοι συγκεντρώνουν υψηλό πιστοληπτικό βαθμό θα έχουν πιο εύκολη πρόσβαση στον δανεισμό και στις ρυθμίσεις οφειλών.
Κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης, επιχείρηση και φορέας δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα θα μπορούν κατόπιν αιτήσεώς τους να λαμβάνουν δωρεάν από την πλατφόρμα την πιστοληπτική τους βαθμολόγηση, η οποία θα αποτελεί τη βάση για ευκαιρίες νέας χρηματοδότησης. Η επεξεργασία των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς και των πιστοληπτικών βαθμολογήσεων θα είναι απόρρητη, θα διεξάγεται μόνο από την Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, ενώ η πρόσβαση άλλων φορέων στα δεδομένα του συστήματος θα απαγορεύεται.
Βασικός σκοπός του πληροφοριακού συστήματος της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης είναι:
1. Η συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής συμπεριφοράς φυσικών και νομικών προσώπων.
2. Η παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης των προσώπων.
3. Η παροχή αξιόπιστης αξιολόγησης της πιστοληπτικής συμπεριφοράς των φυσικών και νομικών προσώπων προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες, στο πλαίσιο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών.
Τα οφέλη
Το έργο, το οποίο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και θα ενεργοποιηθεί μέχρι το τέλος του 2025, εκτιμάται ότι θα συμβάλει σε:
– Σημαντική μείωση της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα και ιδιωτικών φορέων για την πιστοληπτική ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων, μέσω της πιστοληπτικής βαθμολόγησής τους (credit scoring) σε σχέση με οφειλές τους προς το Δημόσιο.
– Αποτροπή της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων και ληξιπρόθεσμων οφειλών προς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και πρόληψη της υπερχρέωσης των φυσικών και νομικών προσώπων.
– Περιορισμό του ηθικού κινδύνου και δημιουργία ενός αξιόπιστου πλαισίου αποτροπής για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
– Ανάπτυξη της κουλτούρας για αποφυγή της υπερχρέωσης φυσικών και νομικών προσώπων.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΑΑΔΕ, τα χρέη των επιχειρήσεων ανέρχονται στα 65 δισ. ευρώ. Τα περισσότερα από αυτά θα πρέπει να διαγραφούν, καθώς πρόκειται για χρέη όπως της Ακρόπολις Χρηματιστηριακή, που ξεπερνούν τα 13 δισ. ευρώ, κ.λπ. Βέβαια, υπάρχουν και χρέη που εισπράττονται, ενώ υπό συνθήκες θα μπορούσαν να βοηθηθούν κάποιες επιχειρήσεις προκειμένου να ανασυγκροτηθούν και να καταφέρουν να πληρώσουν τις οφειλές προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει επίσης ότι το τελευταίο έτος καταγράφεται αύξηση των μεγάλων οφειλετών με χρέη άνω του 1 εκατ. ευρώ, και ήδη έχουν ληφθεί μέτρα προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχουν περιουσιακά στοιχεία, πώς διακινούν τυχόν χρήμα που διαθέτουν, καθώς από τα επίσημα κανάλια (τράπεζες) δεν προκύπτουν στις περισσότερες περιπτώσεις. Όπως αναφέρουν στελέχη της φορολογικής διοίκησης, η λήψη αναγκαστικών μέτρων ενεργοποιείται αυτόματα για τους ανωτέρω.
Σημειώνεται ότι μόλις 5,5 δισ. ευρώ οφειλών έχουν ρυθμίσει οι φορολογούμενοι που έχουν χρέη στην εφορία, τη στιγμή που το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο υπερβαίνει τα 107 δισ. ευρώ. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, 608.000 φορολογούμενοι και επιχειρήσεις έχουν 850.625 ενεργές ρυθμίσεις. Αυτοί που συνήθως ρυθμίζουν τις οφειλές τους είναι οι φορολογούμενοι με μικρά χρέη έως 10.000 ευρώ, οι οποίοι ουσιαστικά επιλέγουν 12 ή 24 δόσεις για την αποπληρωμή του φόρου εισοδήματος ή του ΕΝΦΙΑ.
