Tο ξέρετε. Εννοείται ότι το ξέρετε: δεν είναι ότι θέλουμε να σας το παίξουμε ιστορία- κι αυτό γιατί προτιμούμε, όπως ξέρετε, τη γεωγραφία.
Αλλά γι’ αυτό δε μας ζητάτε να γράφουμε όλο και περισσότερα κείμενα αυτής της θεματολογίας; Προκειμένου να βοηθάει ο ένας τον άλλον και να μαθαίνουμε (εσείς από μας κι εμείς από σας) ποιο είναι το σωστό;
Γι’ αυτό.
Ε, λοιπόν, σήμερον το μενού έχει μία λέξη απλή, πολύ απλή, την οποία μέχρι και η google την γράφει λάθος και που για χάρη της οποίας στους φιλολογικούς κύκλους έχει ξεσπάσει ένας μίνι… πόλεμος για το ποια είναι η ορθή της γραφή- η ιστορική ή αυτή που επιτάσσει η λογική;
Μπερδευτήκατε; Καιρός λοιπόν να ξεμπερδευτούμε:
Κτήριο ή κτίριο; Εδώ σας θέλουμε…
Τις περισσότερες φορές θα το δείτε γραμμένο ως «κτίριο» (όπως μαρτυρούν και τ’ αποτελέσματα που δίνει η Google), πράγμα που εξηγείται γιατί στην γραμματική του Τριανταφυλλίδη, που είναι και η επίσημη, το συναντούμε με γιώτα. Αυτό συμβαίνει γιατί δέχεται, προφανώς, την (παρετυμολογική, όπως θα δούμε παρακάτω) «επίδραση» του ρήματος “κτίζω”. Επομένως… κτίριο, σωστά;
Εχμ… Όχι: κι αυτό γιατί όπως σωστά επισημαίνει ο Μπαμπινιώτης (που υποστηρίζει πως πρέπει ν’ αλλάξει η επίσημη γραφή της λέξης) «το ρ. κτίζω δεν μπορεί να δώσει παράγωγα με ανύπαρκτη κατάληξη -ριο. Το κτίζω θα μπορούσε μόνο να δώσει κτιστήριο (πβ. φροντίζω – φροντιστήριο, καθαρίζω – καθαριστήριο, σκαλίζω – σκαλιστήρι(ο) κ.τ.ό.)».
Η ορθή γραφή, την οποία αναγνώρισε και η Ακαδημία Αθηνών όταν καταπιάστηκε με το θέμα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, είναι κτήριο (εκ του ευκτήριος οίκος – ευκτήριον – κτήριον), το οποίο είναι το μόνο σωστό ετυμολογικά.
Πολλοί ισχυρίζονται πως η ιστορική γραφή «κτίριο» πρέπει να διατηρηθεί, όμως αυτό είναι γραμματικά ανιστόρητο: από πού κι ως πού να επικρατήσει στη συλλογική ορθογραφική μνήμη κάτι που είναι λάθος, απλώς και μόνο επειδή… έτσι; Γιατί να πάει περίπατο η ετυμολογία και να επικρατήσει η απλοποίηση;
Γι’ αυτό, σας παρακαλούμε, να το γράφουμε όλοι σωστά από δω και πέρα. Υπάρχει σοβαρός λόγος: θέλετε να πέσει κάνα κτήριο και να μας πλακώσει;
